Masalah Parkir di Kawasan Perumahan Malaysia: Realiti, Cabaran dan Jalan Penyelesaian

Masalah Parkir di Kawasan Perumahan Malaysia: Realiti, Cabaran dan Jalan Penyelesaian

Pengenalan

Di Malaysia, khususnya di kawasan bandar yang pesat membangun, isu parkir di kawasan perumahan semakin menjadi rungutan utama masyarakat. Masalah ini bukan sahaja menjejaskan keselesaan hidup, malah sering menjadi punca ketegangan antara jiran tetangga. Jika dahulu, satu isi rumah hanya memiliki sebuah kenderaan, kini rata-rata keluarga mempunyai dua atau tiga buah kereta untuk memenuhi keperluan bekerja, belajar, dan urusan harian. Akibatnya, kawasan parkir sedia ada tidak lagi mampu menampung jumlah kenderaan yang semakin meningkat.

Persoalannya, mengapa masalah ini terus berlarutan tanpa penyelesaian tuntas? Artikel ini akan meneliti punca-punca utama, kesan negatif kepada masyarakat, dan cadangan penyelesaian yang boleh dilaksanakan oleh pihak berkuasa serta komuniti setempat.

Punca Masalah Parkir di Kawasan Perumahan

1. Pertambahan Kenderaan Isi Rumah
   Menurut statistik Jabatan Pengangkutan Jalan (JPJ), bilangan kenderaan berdaftar di Malaysia semakin meningkat saban tahun. Ramai keluarga di kawasan bandar memiliki sekurang-kurangnya dua buah kereta – satu untuk kegunaan suami, satu untuk isteri, malah ada yang menambah sebuah lagi untuk anak-anak yang sudah bekerja. Reka bentuk asal perumahan lama, khususnya flat kos rendah, tidak pernah mengambil kira perkembangan ini.
2. Ruang Perumahan yang Terhad
   Kawasan perumahan di bandar besar biasanya dibangunkan di atas tanah yang terhad. Pemaju lebih mengutamakan pembinaan unit rumah bagi menjana keuntungan, berbanding menyediakan ruang parkir yang mencukupi. Akibatnya, lot parkir menjadi rebutan penduduk.
3. Kenderaan Penyewa dan Pendatang Asing
   Di banyak kawasan flat, terdapat ramai penyewa termasuk warga asing yang turut memiliki kenderaan. Kehadiran mereka menambah tekanan kepada kapasiti parkir yang sudah sedia padat.
4. Kenderaan Terbiar dan Tidak Digunakan
   Ada pemilik meninggalkan kereta lama atau rosak di kawasan parkir tanpa dibaiki atau dialihkan. Kenderaan seperti ini bukan sahaja memakan ruang, malah mencacatkan pemandangan.
5. Kurangnya Perancangan Bandar yang Mapan
   Sesetengah perumahan lama dibangunkan tanpa pelan jangka panjang tentang infrastruktur lalu lintas dan ruang letak kereta. Akibatnya, masalah parkir menjadi “warisan” yang sukar diatasi hingga kini.

Kesan Masalah Parkir

1. Pergaduhan Sesama Jiran
   Tidak sedikit laporan polis yang berpunca daripada perselisihan berkenaan tempat parkir. Pertengkaran kecil boleh bertukar menjadi pergaduhan besar hanya kerana kereta diletakkan di tempat yang dianggap “hak sendiri”. Pepatah Melayu ada menyebut, “kerana pulut santan binasa, kerana mulut badan binasa” – begitu juga halnya, kerana parkir yang sempit, silaturahim jiran boleh terputus.
2. Gangguan Laluan Kecemasan
   Banyak kawasan perumahan mempunyai laluan kecemasan untuk kegunaan bomba atau ambulans. Namun, laluan ini sering menjadi mangsa parkir tidak terkawal. Keadaan ini berbahaya kerana boleh melambatkan usaha menyelamat ketika berlaku kebakaran atau kecemasan perubatan.
3. Keselamatan Harta Benda Terancam
   Apabila terpaksa meletak kereta jauh dari rumah, pemilik lebih terdedah kepada risiko kecurian, pecah masuk atau vandalisme. Statistik PDRM menunjukkan kes kecurian aksesori kereta seperti rim tayar, bateri, dan cermin sisi banyak berlaku di kawasan parkir terbuka tanpa kawalan.
4. Kesukaran Harian Penduduk
   Ada penduduk yang terpaksa berpusing berkali-kali untuk mencari ruang kosong. Malah, ada yang pulang lewat malam terpaksa meletak kereta jauh di luar kawasan perumahan, lalu berjalan kaki dalam keadaan tidak selamat.
5. Nilai Hartanah Menurun
   Kawasan yang terkenal dengan masalah parkir biasanya kurang diminati pembeli rumah baharu. Nilai hartanah boleh merosot, sekali gus menjejaskan pelaburan jangka panjang pemilik asal.

Contoh Situasi Nyata

Di Kuala Lumpur, kawasan flat kos rendah di Sentul dan Cheras sering menjadi tumpuan aduan penduduk berhubung masalah parkir. Ada penduduk yang meletakkan kereta di tepi jalan utama sehingga mengganggu aliran trafik. Di Shah Alam pula, di beberapa kawasan apartmen sederhana, kenderaan terpaksa diletakkan sehingga ke bahu jalan raya. Keadaan ini bukan sahaja berbahaya, malah boleh mengakibatkan kemalangan terutama pada waktu malam.

Cadangan Penyelesaian

1. Penguatkuasaan Undang-Undang
   Pihak berkuasa tempatan (PBT) harus lebih tegas menguatkuasakan larangan parkir di kawasan terlarang. Kenderaan yang menghalang laluan kecemasan atau diparkir sembarangan perlu disaman atau ditunda.
2. Sistem Pelekat Parkir
   Jawatankuasa Pengurusan Bersama (JMB) dan Badan Pengurusan Bersama (MC) boleh memperkenalkan pelekat kereta khas untuk penduduk tetap. Ini memastikan ruang parkir hanya digunakan oleh penghuni yang sah.
3. Pembangunan Parkir Bertingkat
   Kawasan flat dan apartmen lama boleh dinaik taraf dengan pembinaan parkir bertingkat atau automatik. Walaupun melibatkan kos, ia boleh diurus melalui kerjasama kerajaan negeri, PBT dan persatuan penduduk.
4. Galakan Pengangkutan Awam
   Kerajaan boleh memperkukuh jaringan pengangkutan awam seperti bas mini dalam kawasan perumahan. Insentif seperti pas bulanan murah juga boleh ditawarkan untuk menggalakkan orang ramai meninggalkan kenderaan persendirian.
5. Kenderaan Terbiar Dihapuskan
   PBT bersama JMB perlu menyenaraikan kenderaan terbiar dan mengambil tindakan menunda serta melupuskan kenderaan tersebut. Ini akan membuka ruang parkir baharu untuk kegunaan penduduk.
6. Rancangan Perumahan Baharu Lebih Realistik
   Pemaju perumahan perlu menetapkan sekurang-kurangnya dua lot parkir untuk setiap unit rumah. Standard baharu ini penting agar masalah parkir tidak berulang pada generasi akan datang.

Peranan Komuniti

Masalah parkir tidak boleh dipulangkan sepenuhnya kepada kerajaan atau PBT. Penduduk juga perlu memainkan peranan:

• Bersikap toleransi dan bertolak ansur sesama jiran.
• Mengamalkan giliran parkir jika ruang terhad.
• Menjaga disiplin dengan tidak meletak kenderaan di kawasan larangan.

Pepatah Melayu mengingatkan kita, “bulat air kerana pembetung, bulat manusia kerana muafakat.” Jika penduduk mampu bekerjasama, masalah parkir boleh diminimumkan.

Penutup

Masalah parkir di kawasan perumahan Malaysia adalah isu berpanjangan yang memerlukan tindakan bersama. Ia berpunca daripada pertambahan kenderaan, ruang terhad, serta kelemahan perancangan bandar. Namun, ia tidak mustahil diatasi sekiranya semua pihak – kerajaan, PBT, pemaju, dan komuniti penduduk – berganding bahu mencari jalan keluar.

Jika dibiarkan tanpa solusi, masalah ini akan terus menghantui masyarakat bandar. Tetapi dengan perancangan strategik, sikap tolak ansur, dan penggunaan pengangkutan awam secara meluas, kita mampu mewujudkan persekitaran perumahan yang lebih harmoni, selesa dan selamat untuk semua